Daglichtlamp en Lichttherapielamp

Daglichtlampen en/of lichttherapie lamp, wanneer gebruik je wat?

Daglichtlamp of lichttherapielamp?

Wat is het verschil en wanneer kun je licht inzetten voor een gezonde slaap, verbeterde prestaties, frisse alertheid of meer energie?

De daglichtlamp

Daglichtlamp…. de naam zegt het al, dit zijn lampen die lijken op het natuurlijke daglicht van buiten. Er zit meer blauw licht in waardoor dit licht onze hersenen het seintje geeft dat het dag is en dat we wakker en alert mogen zijn. Zo’n daglichtlamp is vaak een plafondlamp of armatuur die dus gebruikt  wordt in plaats van een gewone TL-lamp of plafondlamp.

Wanneer je in een magazijn met weinig ramen werkt of in een wat donkere omgeving woont of werkt kom je licht tekort. Je brein kan dan minder duidelijk opmerken dat het dag is en al zeker niet hoe laat het ongeveer is op de dag.

Het natuurlijk daglicht verandert langzaam van kleurenspectrum. In de ochtend zit er veel meer blauw licht in en naar de avond is dit blauwe licht weg en komt er meer geel / oranje / rood spectrum in het licht. Ons brein heeft dit lichtspectrum nodig om te weten hoe laat het is. Wanneer het schemerig wordt meten je ogen en hersenen dit en begint je melatonine productie rustig op gang te komen. Melatonine is het hormoon van de nacht en het is fijn voor je nachtrust wanneer de melatonine productie in een goed dag-nachtritme zit. Een daglichtlamp, met meer blauwspectrum licht in de ochtend helpt dus zelfs om je melatonine productie in de avond beter uit te lijnen of in de pas te laten lopen.

De nieuwere daglichtlampen voor op kantoren en zorginstellingen hebben dan ook de mogelijkheid om mee te kleuren met de dag. Hierdoor bootsen ze het natuurlijk daglicht mooi na en help jij je biologische klok om zijn natuurlijk en optimaal ritme te behouden. Je kunt hierover meer lezen achter deze link: DAGLICHTLAMPEN

Daglichtlampen bij ouderen

Stel je voor dat je al wat ouder bent (75-95 jr) en in een zorgcentrum woont. De kamers en de gangen en gezamenlijke ruimtes hebben bijvoorbeeld matig daglicht en worden verlicht met geelkleurig licht. Vaak komen oudere mensen daarbij minder buiten en is matig intensief bewegen ook lastiger geworden. Het oudere brein is met het vorderen van de leeftijd slechter geworden in het meten en aansturen van het natuurlijk bioritme. De melatonine komt wat minder vrij en doet moeilijker zijn werk. Ook kunnen dutjes overdag, te vroeg naar bed gaan of een rommelig leefritme de biologische klok door de war sturen. Het zou dan helpen wanneer met daglichtlampen heel duidelijk aangeven zou worden hoe laat het is. Dit helpt een gezond slaapritme te behouden. Met een gezondere slaap ben je overdag alerter en energieker. Hierdoor heb je weer minder dutjes nodig en is er minder valgevaar en dus minder kans op bijvoorbeeld een heupfractuur.

Een daglichtlamp is goed voor de oudere mens maar zeker ook voor het zorgpersoneel die alle werkuren in kunstlicht werkt. Ook voor hen verbetert de daglichtlamp hun energie, hun prestaties en alertheid. Het verbetert hun kwaliteit van leven en vermindert ziekteverzuim door vermoeidheidsklachten.

De daglichtlamp bij grote concentratie behoefte

Wanneer je bij de luchtverkeersleiding werkt of je bent chirurg en je hebt een grote en langdurige concentratie nodig, ook dan werken daglichtlampen in je voordeel. Je alertheid blijft beter bij fel wit-blauw licht. Dit werkt positief door naar de veiligheid van je handelen en de prestaties die je kunt leveren.

Lichttherapie lampen

Lichttherapie lampen zijn bedoeld als therapie bij een verstoord bioritme of bijvoorbeeld bij (winter)depressie. Door in de vroege ochtend 20 minuten de 10.000 lux aan licht tot je te nemen geef je een heel duidelijk signaal naar je hersenen dat de dag is begonnen. Belangrijk is wel dat dit niet minder dan 10.000 lux is en ook steeds in de vroege ochtend (7.00 uur bijvoorbeeld) op een vast tijdstip wordt gegeven. Het vaste ritme helpt om je dag-nachtritme weer in het zadel te hijsen. De lichttherapie lamp is een belangrijke “Zeitgeber”. Een “Zeitgeber`’ is een tijdsmarkering in je dag.

Er zijn nog andere zeitgebers waar je gebruik van kunt maken om je biologische klok in een goed ritme te helpen. Je kunt dan denken aan vaste:

• eettijden
• bedtijden
  
• beweegtijden / sport
  
• computer- of administratietijden
  
• ontspanningsmomenten
  
• sociale activiteiten
  
• afkoelmomenten in de avond en opwarmmomenten in de ochtend

Door deze voorspelbaarheid in je dagen en weken help je je bioritme met “hoe laat het is” en “welke dag het is”. Dit is niet alleen belangrijk bij oudere mensen met verouderde bioritmiek, maar dit is ook belangrijk bij:

• een jetlag
• ploegendiensten zoals bijvoorbeeld bij stewardessen en zorgmedewerkers
  
• pubers of volwassenen met een verlate slaap-waakfase (DSWPS)
  
• mensen met ADHD of ASS (autisme spectrum stoornis) die inslaapproblemen ervaren
  
• het non-24 uurs sleep disorder/ free running type, hypersomnie
  

De lichttherapie lamp en stemming

Lichttherapie lampen zijn ook werkzaam bij (winter)depressie of een sombere stemming. Fel licht in de ochtend verbetert de stemming. Het is bewezen effectief bij zwangeren, mensen met Parkinson of dementie, en mensen die last hebben van de herfst-winterdip. Zeker wanneer je het felle licht van de lichttherapie lamp combineert met daarna buiten matig-intensief bewegen is dat goed voor je stemming. De eerste helft van de dag is het meest geschikt om buiten te bewegen. Dit komt omdat er dan nog veel blauw licht in het daglicht zit. Naarmate het later wordt op de dag wordt het licht meer geel-oranje en werkt het minder stemming verbeterend. Bewegen blijft een goede inwerking houden op je stemming, ook aan het einde van de dag.

Voor de effecten van blauw licht op je slaap lees je dit rapport 2017 (RIVM)

Aan het begin van de dag werk je dus het beste aan activatie en aan het einde van de dag is het beter tijd te besteden aan ontspanning, rustig bewegen en ontprikkelen. De lichten mogen gedimd worden en je kunt juist dàn de rustiger klusjes oppakken. Lees meer…

Lichttherapie brillen

Een hele praktische toepassing van een lichttherapielamp is de lichttherapie bril. Dit is een bril die aan de bovenrand blauw licht in je gezicht schijnt en die dus op je neus met je mee kan bewegen in de ochtendbezigheden. Een lichttherapielamp staat voor je op tafel en houdt je “gevangen” op je stoel. Een bril staat je toe om door je huis / tuin / omgeving te bewegen en toch veel licht tot je te nemen. Meer over de lichttherapie brillen vind je hier: Luminette bril

Wanneer werkt een lichttherapielamp of lichtbril negatief?

Wanneer je aan het einde van de dag nog veel licht tot je neemt krijg je minder snel slaap. Je slaapritme duw je hiermee naar latere tijden. Wanneer je toch al moeite hebt met inslapen dan is het dus beter om de lichten ’s avonds juist te dimmen, weinig lampen aan te doen of een blauw-licht-filterbril te dragen.

Aan het einde van je nachtdienst als je spoedig wilt gaan slapen werkt een daglichtlamp (met blauw licht) of blauw lichtbril ook tegen je. Je wordt er alert en wakker van. Wanneer je in de ochtend nog moet gaan slapen is het beter om het blauwe licht van de ochtend te mijden. Dan is dus een zonnebril of filterbril beter en is het verduisteren van de omgeving raadzaam.

Hulp gewenst bij lichttherapie?

Wil jij je slaap verbeteren door middel van lichttherapie zorg dan dat je dit in samenwerking doet met een professional. Adviezen over welke lampen de beste zijn voor jou in jouw situatie kun je het beste van je arts of slaapprofessional krijgen. Hieronder lees je waar je de juiste hulp kunt vinden.

1. indien er sprake is van ADHD en ASS vind je professionals via PsyQ of de Parnassiagroep.
2. Bij inslaapproblemen, (doorslaapproblemen), te vroeg wakker worden, jetlag en ploegendiensten kun je terecht bij de Slaapoefentherapeut.
   
3. Voor ernstige stemmingsproblemen kun je terecht bij Slaapmakend, slaappsychologen
   
4. Is je bioritme ernstig verstoord, dan kun je terecht in slaapcentra in vele ziekenhuizen in Nederland.